75 năm Ngày truyền thống CAND (19/8/1945-19/8/2020): Công an Quảng Ninh giai đoạn từ 1964 đến 1975

Bị thất bại nặng nề ở chiến trường miền Nam, năm 1964, đế quốc Mỹ mở cuộc chiến tranh phá hoại quân ra miền Bắc nhằm ngăn chặn nguồn chi viện từ bên ngoài vào miền Bắc và từ miền Bắc cho miền Nam; phá tiềm lực kinh tế - quốc phòng, phá công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc; làm lung lay ý chí kháng chiến của dân tộc ta kết thúc chiến tranh theo điều kiện có lợi cho Mỹ.

Ngày 5/8/1964,  quân đội Mỹ đã cho hàng trăm máy bay ném bom bắn phá oanh tạc vùng Đông Bắc; Hòn Gai, các tỉnh vùng Duyên hải, trong đó có thị xã Hòn Gai, tỉnh Quảng Ninh. Với tinh thần cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu cao, lực lượng vũ trang đã hiệp đồng chặt chẽ giáng trả địch ngay từ những phút đầu. Vượt lên khói lửa, đạn bom, cán bộ, chiến sỹ Công an đã dũng cảm triển khai lực lượng tổ chức tốt cồng tác chiến đấu và phục vụ chiến đấu, phối hợp hướng dẫn nhân dân sơ tán, đảm bảo giao thông thông suốt trong khi có chiến sự, giải quyết hậu quả sập hầm. Trong cuộc tập kích này, quân và dân toàn tỉnh đã bắn rơi 3 máy bay địch. Giặc lái An-vơ-nơ Evarét, tên giặc lái đầu tiên của Mỹ bị lực lượng cảnh sát làm nhiệm vụ ở bến tàu Hòn Gai phối hợp với lực lượng dân quân vây bắt vào lúc 17 giờ ngày 5/8/1964.   
 
 Sang đầu năm 1965, đế quốc Mỹ ngày càng điên cuồng mở rộng chiến tranh phá hoại miền Bắc. Cũng như một số địa phương khác, nhiều thị xã, thị trấn, cơ quan, nhà máy, xí nghiệp ở Quảng Ninh bị chúng đánh phá có tính chất huỷ diệt. Trong 8 năm, từ năm 1964 đến 1972, đế quốc Mỹ đã đưa hàng nghìn lượt máy bay bắn phá Quảng Ninh tổng cộng 2340 trận vào 2740 mục tiêu.

Dù địch đánh phá ác liệt, song trong giai đoạn này, lực lượng Công an đã phối hợp với các ngành chủ động thực hiện phương án đưa dân đi sơ tán, đào hầm tránh bom đạn của địch, bảo vệ kho tàng, tài sản, tính mạng của nhân dân; đồng thời tổ chức đảm bảo giao thông thông suốt, tham gia hướng dẫn hàng nghìn lượt phương tiện vận tải vào nơi sơ tán an toàn, tổ chức cứu chữa kịp thời gần 400 ô tô, tàu thuyền cùng hàng chục tấn hàng hoá, cấp cứu người bị thương, cứu chữa hàng trăm vụ sập nhà, hầm, cháy nổ…
Trong công tác đảm bảo an ninh quốc gia, lực lượng Công an triển khai đồng bộ các biện pháp nắm tình hình, đặc biệt làm tốt công tác nghiệp vụ cơ bản, trên cơ sở đó vừa mở các đợt tấn công chính trị vào bọn phản cách mạng để vận động các đối tượng ra đầu thú, vừa lập hồ sơ tập trung cải tạo; vừa phối hợp với các cơ quan, xí nghiệp rà soát, phân loại cán bộ.    

Giai đoạn từ năm 1964 đến 1972, cùng với việc duy trì đấu tranh hiệu quả chuyên án biệt kích mang bí số BK-63, xác lập từ năm 1963, Công an Quảng Ninh đã lập, đấu tranh khám phá hàng loạt chuyên án gián điệp, phản động hoặc nhen nhóm phản động như phá tổ chức phản động “Đảng liên minh Bắc Việt”, do Đoàn Như Quỳnh cầm đầu, vào tháng 4/1966;  đấu tranh chuyên án CD 42, năm 1970, đấu tranh với tên Lý Hán, hoạt động cho đặc vụ tưởng, phát hiện thêm hơn 40 đối tượng trong tổ chức, có tên đã chui vào nội bộ ta làm gián điệp; phá tổ chức "Đảng cờ đỏ" tháng 8 năm 1970; đập tan tổ chức phản động "Liên đoàn vô sản toàn cầu" vào tháng 5/1972; ...    
 
Thượng tá Trương Phúc Lâm, Nguyên Trưởng Công an thành phố Cẩm Phả nhận công tác tại Công an Quảng Ninh năm 1968. Đó là thời điểm cuộc chiến chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ở miền Bắc, ở Quảng Ninh vào những năm tháng cam go, quyết liệt nhất.  Theo Thượng tá Trương Phúc Lâm, giai đoạn bấy giờ ông là trinh sát thuộc phòng Bảo vệ An ninh Kinh tế, một trong những đơn vị anh hùng lực lượng vũ trang của Công an tỉnh. Chiến tranh tàn phá, toàn bộ các cơ quan, xí nghiệp ở các địa bàn trọng điểm của tỉnh đều phải di chuyển và đóng trong rừng, núi. Cũng như các lực lượng khác, ông và các đồng đội ở phòng An ninh Kinh tế chủ yếu hoạt động trong rừng, không quản vất vả, hiểm nguy, bám dân, bám địa bàn để đề phòng địch phá hoại trong nội bộ và hoạt động của tội phạm trong nhà máy, trong công trường, phân xưởng. Do đó kịp thời nắm tình hình báo cáo lãnh đạo Công an tỉnh kịp thời chỉ đạo xử lý. Do đó tội phạm, tình báo nước ngoài chưa có đủ điều kiện xâm nhập vào nội bộ.  

Cùng với tăng cường công tác nắm tình hình, củng cố phong trào bảo vệ trị an; đấu tranh chống gián điệp biệt kích, phá nhiều chuyên án phản động, đưa những tên tổ chức, cầm đầu ra truy tố trước pháp luật, góp phần ổn định an ninh chính trị ở địa phương; trong giai đoạn chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, Công an Quảng Ninh còn chủ động tập trung đấu tranh mạnh các loại tội phạm hình sự, tăng cường bảo vệ tài sản XHCN, tài sản của nhân dân.

Trong mưa bom, bão đạn của giặc thù, lực lượng Công an vùng mỏ đã xuất hiện nhiều điển hình tập thể cá nhân không quản gian khổ, hy sinh lập thành tích xuất sắc, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, được các cấp khen thưởng. Trong đó, đội Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy Hạ Long tuyên dương danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân vào tháng 1 năm 1967; Đội Cảnh sát tuần tra kiểm soát Vịnh Hạ Long và đồng chí Đội trưởng Vũ Thành, được Chủ tịch nước tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân tháng 1 năm 1973.... 
 
Hưởng ứng chủ trương của Đảng và lãnh đạo ngành về chi viện an ninh miền Nam, thực hiện khẩu hiệu “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược’ song song với nhiệm vụ giữ gìn an ninh trật tự ở địa phương, Công an Quảng ninh còn đẩy mạnh công tác giáo dục động viên tư tưởng, phát động tinh thần tự nguyện của cán bộ, chiến sỹ vào miền Nam chiến đấu. 100% cán bộ đảng viên, đoàn viên, chiến sỹ đã viết đơn tình nguyện; hơn 200 cán bộ, chiến sỹ có sức khoẻ, phẩm chất đạo đức tốt, có trình độ năng lực nghiệp vụ giải đã lên đường vào Nam chiến đấu. ở chiến trường miền Nam, một số đồng chí đã hy sinh anh dũng, nhiều đồng chí đã trở thành những cán bộ lãnh đạo chủ chốt của Công an các tỉnh phía Nam. 

Đại tá Nguyễn Hải Cát, nguyên Phó ban An ninh, Công an tỉnh Quảng Ninh là một trong số những cán bộ Công an Quảng Ninh chi viện cho an ninh miền Nam. Ông kể: Thời điểm lên đường vào miền Nam nhận nhiệm vụ phấn khởi nhưng ngược lại cũng lo vì trên đường đi bộ phải mất 5 tháng ròng, mỗi cán bộ  được phát một gậy Trường Sơn. Giai đoạn bấy giờ giữa cái sống và cái chết tính từng giờ, từng phút chứ không nói từng ngày nhưng với tinh thần vì nước quên thân, vì dân phục vụ, đồng thời vì khát vọng giải phóng miền Nam anh em đã vượt qua muôn vàn khó khăn để có mặt tại miền Nam chiến đấu”.

Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đã đưa cách mạng nước ta chuyển sang giai đoạn mới: Giai đoạn cả nước độc lập, thống nhất, thực hiện nhiệm vụ chiến lược duy nhất là tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa. Lực lượng Công an bước vào giai đoạn kiện toàn tổ chức, đẩy mạnh chống gián điệp, phản động và tội phạm khác, giữ vững an ninh trật tự, bảo vệ tài sản Nhà nước, tính mạng, tài sản của nhân dân.