Xây dựng bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả

Điển hình của sự đổi mới, sáng tạo

Bám sát chỉ đạo của Trung ương, thời gian qua tỉnh Quảng Ninh đã chủ động triển khai, tổ chức thực hiện đồng bộ, quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm trong công tác đổi mới phương thức lãnh đạo, sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, thí điểm nhiều mô hình mới mang lại những kết quả rất thiết thực.

Đặc biệt, trên cơ sở bám sát chỉ đạo của Trung ương, từ năm 2012, tỉnh đã rà soát tổ chức, biên chế khối chính quyền; năm 2014, rà soát tổng thể tổ chức bộ máy, biên chế của cả hệ thống chính trị toàn tỉnh; năm 2015, với quyết tâm đổi mới mạnh mẽ hơn nữa, tỉnh đã triển khai Đề án 25, Nghị quyết số 19-NQ/TU (ngày 3/3/2015) của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh “Về đổi mới phương thức, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng; thực hiện tinh giản bộ máy, biên chế” gắn với thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Theo đó, công tác sắp xếp tinh giản tổ chức, bộ máy, biên chế, cơ cấu lại đội ngũ CBCCVC, thí điểm hợp nhất cơ quan, đơn vị, nhất thể hóa và tăng cường kiêm nhiệm các chức danh được tỉnh thực hiện đồng bộ, thống nhất từ tỉnh đến cơ sở. Tỉnh đã kịp thời ban hành các chính sách tinh giản biên chế riêng, dành nguồn lực thỏa đáng, nhằm bảo đảm lộ trình tinh giản biên chế theo quy định của trung ương; góp phần tiết kiệm chi thường xuyên để dành nguồn lực tăng chi đầu tư phát triển.

Thống nhất cao trong toàn Đảng bộ về thực hiện chủ trương sắp xếp tổ chức, bộ máy, đội ngũ cán bộ các cấp luôn nêu cao tinh thần chủ động, tích cực, dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm, bám sát các định hướng của trung ương, của tỉnh để mạnh dạn, linh hoạt đề xuất, xây dựng và triển khai thí điểm các mô hình mới, cách làm mới; phát huy và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực, tạo đột phá trong xây dựng Đảng, hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, toàn diện.

Giai đoạn 2016-2021, tỉnh hoàn thành lộ trình giảm tối thiểu 5% biên chế CCVC hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Giai đoạn 2022-2026, tiếp tục thực hiện tinh giản 5% biên chế công chức và 10% biên chế viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước theo Kết luận 40-KL/TW (ngày 18/7/2022) của Bộ Chính trị.

Tính đến tháng 10/2024, tỉnh đã sắp xếp kiện toàn tổ chức và các đầu mối bên trong của từng tổ chức theo hướng giảm đầu mối, giảm tối đa cấp trung gian, giảm cấp phó, đã giảm 158 phòng và tương đương trực thuộc sở, ban, ngành cấp tỉnh, đơn vị sự nghiệp công lập (khối Đảng, đoàn thể tỉnh giảm 12; khối chính quyền giảm 57; đơn vị sự nghiệp công lập giảm 89); giảm 182 cấp phó thuộc các sở, ban, ngành cấp tỉnh (khối Đảng, đoàn thể cấp tỉnh giảm 8; khối chính quyền giảm 13; đơn vị sự nghiệp công lập giảm 161); giảm 278 cấp phó phòng và tương đương thuộc sở, ban, ngành, cấp phó phòng thuộc chi cục và tương đương thuộc sở, cấp phó thuộc các phòng, ban cấp huyện (khối Đảng, đoàn thể giảm 68, khối chính quyền giảm 210).

Thực hiện chủ trương sắp xếp các đơn vị hành chính, từ năm 2019 đến năm 2024, Quảng Ninh đã sắp xếp 16 đơn vị hành chính cấp xã, 230 thôn, bản, khu phố (giảm 115 thôn, bản, khu phố), sau sắp xếp còn 177 xã, phường, thị trấn, 1.452 thôn, bản, khu phố. Quảng Ninh là địa phương duy nhất trong cả nước đề xuất và triển khai sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện thuộc diện khuyến khích (nhập huyện Hoành Bồ và TP Hạ Long)...

Song song với đó, Quảng Ninh cũng tiến hành xây dựng đề án, phương án hợp nhất, sắp xếp tổ chức bộ máy bên trong các sở, ban, ngành. Trong quá trình triển khai, tỉnh yêu cầu các sở, ban, ngành, cơ quan, đơn vị thuộc tỉnh không thuộc diện phải sắp xếp theo định hướng của Trung ương và của tỉnh tập trung hoàn thiện phương án sắp xếp mô hình tổ chức bộ máy bên trong của các phòng, ban, đơn vị trực thuộc; chủ động nghiên cứu, xây dựng dự thảo quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức theo phương án sắp xếp mới.

Các đề án, phương án sắp xếp tổ chức bộ máy, Quảng Ninh đặc biệt coi trọng việc giải quyết tốt mối quan hệ giữa đổi mới với kế thừa, ổn định và phát triển. Trong đó, xác định đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo chủ trương của Trung ương bảo đảm giữ vững sự ổn định, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động; quản lý chặt chẽ, thực hiện đúng lộ trình tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại theo vị trí việc làm và nâng cao chất lượng đội ngũ CBCCVC; quan tâm giải quyết kịp thời chế độ, chính sách cho CBCCVC sau sắp xếp theo quy định; chú trọng thu hút, tuyển dụng người có đức, có tài...

Trong quá trình triển khai, các đơn vị, địa phương đã bám sát các văn bản mới của Trung ương, định hướng của ban, bộ ngành chủ quản, của tỉnh bảo đảm đồng bộ, thống nhất, tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, gắn với lộ trình tinh giản biên chế, cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ. Việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy được xây dựng cụ thể, chi tiết trong việc bố trí, sắp xếp bộ máy bên trong, bố trí sử dụng CBCCVC, người lao động; việc sử dụng, quản lý, bàn giao cơ sở vật chất, trang thiết bị, trụ sở làm việc bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch; kiểm soát quyền lực và phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực...

Bước vào kỷ nguyên mới, thực tiễn đã đặt ra yêu cầu tiếp tục thực hiện một cuộc cách mạng về tổ chức, bộ máy của hệ thống chính trị theo hướng tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Trên cơ sở kế thừa, phát huy kinh nghiệm trong nhiều năm qua, tỉnh Quảng Ninh tiếp tục bước vào triển khai mô hình chính quyền 2 cấp với tâm thế vững vàng và kỳ vọng một chặng đường mới phát triển.

Bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu quả

Thực hiện chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, tỉnh Quảng Ninh đã chủ động quán triệt, cụ thể hóa các nghị quyết của Trung ương về tinh gọn bộ máy thành các chương trình hành động cụ thể, sát thực tiễn, có lộ trình và bước đi phù hợp. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo được thực hiện một cách bài bản, chặt chẽ từ Tỉnh ủy đến từng tổ chức cơ sở đảng trên địa bàn.

Quảng Ninh xác định rõ, một trong những khâu then chốt để bảo đảm thành công của cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy là làm tốt công tác tư tưởng, do đó tỉnh đã tập trung tuyên truyền, quán triệt, học tập các chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh, nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân về mục tiêu, ý nghĩa và tầm quan trọng của việc tinh gọn bộ máy. Qua đó, tạo sự đồng thuận, thống nhất cao trong toàn hệ thống chính trị, bảo đảm không để xảy ra tâm lý hoang mang, dao động, giữ vững kỷ cương, nền nếp trong hoạt động của các cơ quan hành chính.

Bằng sự chủ động, khẩn trương, nghiêm túc, trách nhiệm, tỉnh đã quyết liệt trong triển khai thực hiện các kết luận của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về việc triển khai thực hiện tổng kết Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Với yêu cầu đặt ra là rất cấp bách, khẩn trương, các cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương trong tỉnh đã nêu cao tính tiên phong, gương mẫu, nghiêm túc, hướng đến xây dựng một bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả gắn với nâng cao chất lượng đội ngũ CBCCVC.

Với sự chuẩn bị chu đáo, quyết liệt, quyết tâm chính trị cao, hòa chung khí thế khẩn trương của các địa phương trong cả nước, ngày 1/7/2025, tỉnh Quảng Ninh đã chính thức chấm dứt hoạt động cấp huyện, chuyển sang thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp (tỉnh - xã). Thực hiện chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy đến nay còn 54 đơn vị hành chính cấp xã (xã, phường, đặc khu). Theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, cấp xã được phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn so với trước đây, với trên 1.000 nhiệm vụ được cấp tỉnh, cấp huyện chuyển về. Từ đó, vai trò, trách nhiệm của Bí thư, Chủ tịch, các phòng chuyên môn của cấp xã sẽ phải được tăng cường hơn.

Việc sắp xếp tổ chức bộ máy tạo được sự thống nhất cao trong hệ thống chính trị, sự đồng thuận của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhân dân và ổn định tư tưởng trong quá trình sắp xếp nhân sự gắn với tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ. Thực hiện mô hình này, tỉnh đã chỉ định, giới thiệu 2.422 lượt cán bộ bảo đảm bố trí đủ số lượng ủy viên ban thường vụ, bí thư, phó bí thư, chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, UBND tại 54 xã, phường, đặc khu. Trong đó, 100% bí thư đảng ủy xã, phường, đặc khu đều còn trên 5 năm công tác và không là người địa phương; 100% bí thư hoặc phó bí thư đảng ủy là chủ tịch HĐND và thực hiện 100% bí thư đảng ủy đồng thời là chủ tịch HĐND khi bầu cử đại biểu HĐND nhiệm kỳ 2026-2031; 100% cán bộ luân chuyển, điều động từ tỉnh về, ủy viên ban thường vụ cấp ủy cấp huyện giữ chức vụ bí thư đảng ủy còn trên 10 năm công tác; 53/54 xã, phường, đặc khu có 1 đồng chí bí thư hoặc phó bí thư có trình độ chuyên môn, kinh nghiệm công tác thuộc một trong các lĩnh vực tài chính, quản lý quy hoạch, đất đai, tài nguyên, nông nghiệp, giao thông, xây dựng; 100% xã, phường, đặc khu bố trí 2/3 đồng chí thường trực đảng ủy còn đủ 10 năm công tác trở lên.

Bên cạnh đó, Tỉnh uỷ đã chỉ đạo xây dựng, phê duyệt các đề án về sắp xếp, tổ chức lại Thanh tra tỉnh; tiếp tục thí điểm mô hình Trung tâm Phục vụ hành chính công một cấp thuộc UBND tỉnh; chỉ đạo xây dựng phương án thành lập 178 cơ quan chuyên môn khối Đảng, đoàn thể, 164 phòng chuyên môn khối chính quyền thuộc các xã, phường, đặc khu. Tỉnh cũng ban hành 12 quyết định thành lập, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc UBND tỉnh và các cơ quan, tổ chức thuộc UBND tỉnh trên cơ sở sáp nhập, tiếp nhận các công lập thuộc UBND cấp huyện thuộc các lĩnh vực y tế, giáo dục, văn hóa, xây dựng, nông nghiệp, cửa khẩu; UBND các xã, phường, đặc khu thành lập 69 công lập (không bao gồm các công lập lĩnh vực giáo dục)...

Đội ngũ CBCCVC sau khi được bố trí ở vị trí công tác mới đã bắt tay ngay vào công việc, giải quyết, xử lý kịp thời mọi tình huống, sự việc nảy sinh từ thực tiễn; người dân và doanh nghiệp đến các cơ quan công sở làm việc được hướng dẫn, giải quyết TTHC thuận lợi.

Sau gần 3 tháng thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã giúp cấp xã rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ TTHC so với trước. Đội ngũ CBCC làm việc nghiêm túc và khẩn trương. Nội quy cơ quan được thực thi một cách nghiêm túc, tạo nên nền nếp hành chính chuyên nghiệp và quy củ hơn. Đặc biệt, quy trình tiếp nhận và giải quyết hồ sơ cho người dân đã được tinh gọn và minh bạch hóa. Việc ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin vào quản lý và xử lý hồ sơ không chỉ giúp cắt giảm đáng kể thời gian chờ đợi, mà còn hạn chế tối đa sai sót, mang lại sự tiện lợi và hài lòng cho người dân. Nhiều xã, phường trên địa bàn tỉnh đã chủ động bố trí thêm cán bộ, đoàn viên, thanh niên hướng dẫn nộp hồ sơ trực tuyến, tư vấn pháp lý, hỗ trợ các nhóm yếu thế…

Điều đáng ghi nhận, chính là chuyển biến mạnh mẽ trong thái độ của đội ngũ CBCC, đây thực sự là yếu tố then chốt, tạo nên sự hài lòng của người dân ngay từ những ngày đầu thực hiện mô hình chính quyền mới. Với đặc thù là tiếp nhận và giải quyết trực tiếp phần lớn TTHC, cấp xã đóng vai trò trung tâm trong việc cung cấp dịch vụ công. Sự phân cấp, phân quyền mạnh mẽ từ cấp tỉnh cho cấp xã đã góp phần định hình rõ hơn trách nhiệm và năng lực xử lý tại từng đầu mối. Nhờ đó, người dân có thể dễ dàng nhận diện một điểm đến duy nhất, một cấp giải quyết cụ thể và một cấp chịu trách nhiệm rõ ràng, tránh được tình trạng đùn đẩy trách nhiệm.

Trên chặng đường mới, tỉnh xác định tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy và hệ thống chính trị bảo đảm tinh - gọn - mạnh - hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả, giảm trung gian, tăng tự chủ, nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân.

Nhiệm vụ quan trọng, đó là thường xuyên rà soát, bổ sung, điều chỉnh, hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, các quy định, quy chế, quy trình, mối quan hệ công tác theo nguyên tắc 1 cơ quan thực hiện nhiều việc và 1 việc chỉ giao cho 1 cơ quan chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm chính; rà soát, xây dựng và hoàn thiện vị trí việc làm phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức sau sắp xếp. Đồng thời, triển khai hoạt động thông suốt, hiệu quả tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; sắp xếp thôn, tổ dân phố ở xã, phường và người hoạt động không chuyên trách phù hợp với yêu cầu mới, bảo đảm sau sắp xếp, kiện toàn, hoạt động của hệ thống chính trị phải thực sự được nâng cấp, nâng tầm, gần dân, sát dân, vì nhân dân phục vụ; tiếp tục thực hiện đúng lộ trình giảm đầu mối đơn vị và số người làm việc trong các đơn vị sự nghiệp công lập do ngân sách nhà nước bảo đảm.

Thực hiện chủ trương của Đảng, Quảng Ninh đã triển khai cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy ở địa phương với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt. Qua đó, tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong của tỉnh trong đổi mới phương thức lãnh đạo, nâng cao năng lực và sức chiến đấu của hệ thống chính trị, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân, tạo nền tảng vững chắc để Quảng Ninh bứt phá trong giai đoạn phát triển mới.